W nawiązaniu do odpowiedzi http://poradnia.pwn.pl/lista.php?id=10599, która… sprowokowała następne pytania, bo przecież inaczej jest z wyrazami nietakt, niemoc, niebyt. O ile na ostatnią sylabę zaakcentowałbym milidżul, o tyle decylitr, megawat, gigabajt – na przedostatnią. A jak akcentuje się kontrapunkt, ławostół, równonoc, pseudokod? Czy akcentowanie słowa wicemer na ostatnią sylabę to jedyny wariant, czy chociaż potocznie można na -ce-?

Szanowni Państwo,
mamy sportowców, którzy zdobywają medale lub mają je zdobyć. A jeśli są to kobiety, to są to sportsmenki. Nie podoba mi się ten wyraz. Czy jest lub był jakiś polski odpowiednik na nazwanie kobiet uprawiających sport?

Uprzejmie proszę o wyjaśnienie poprawnego stosowania słów takich jak cegła i kamień rozumianych jako materiał budowlany. Czy pisząc stosujemy je w liczbie pojedynczej, czy mnogiej? Osobiście skłaniam się ku pierwszej wersji, piszę: budynek wzniesiony z cegły, redakcja uparcie poprawia mi na cegieł. Kto ma rację?
Z wyrazami szacunku
Ewa Siejkowska

Czy w zdaniach typu
W #### roku(,) pochodzący z X konstruktor stworzył Y napędzane Z (np. parą).

… oddzielamy przecinkiem wyrażenie okolicznikowe czasu W #### roku od grupy podmiotu w formie wyrażenia przydawkowego pochodzący z X konstruktor albo w ogóle od podmiotu jako takiego? Wydaje mi się, że wyrażeń tych nie oddzielamy, bo ani nie są to zdania składowe, ani — równoważniki takich zdań. Moja niepewność wynika przede wszystkim z tego, że dość często zdarza się napotykać tak stosowaną interpunkcję. Czy przypadkiem nie jest to próba przeniesienia angielskojęzycznej interpunkcji do języka polskiego? Czasami zdarza się też napotkać zdania, gdzie podmiot wraz ze swą przydawką (pochodzący z X konstruktor) oraz okolicznik (w #### roku) łączone są tak jakby w jedną grupę oddzieloną przecinkiem od orzeczenia (stworzył) oraz dopełnienia (Y) i jego przydawki (napędzany Z), czyli tak, jak w poniższym przykładzie:

W #### roku pochodzący z X konstruktor(,) stworzył Y napędzane Z.

Także tutaj przecinek, choć często spotykany, wydaje się całkowicie zbędny, tym bardziej że okolicznik należy przecież do grupy orzeczenia, a nie podmiotu. Przecinek zdawałby się bardziej uzasadniony, gdyby któraś z grup (podmiotu albo orzeczenia) byłaby bardzo rozbudowana, ale i wówczas bardziej odpowiedni wydawałby się myślnik, np.:

Konstruktor K urodzony w A, wychowany w rodzinie zastępczej B, pobierający nauki u C — stworzył Y napędzane Z.
W roku ####, czyli 5 lat po naszkicowaniu niemal pełnych planów konstrukcyjnych oraz 10 lat po zakiełkowaniu w umyśle K samej idei zasianej przypadkowo jakiś czas wcześniej przez najlepszego przyjaciela, poczciwego L, który pytał, jak w prosty sposób osiągnąć M — konstruktor K stworzył Y napędzane Z.

W pierwszym z tych zdań mamy rozbudowaną grupę podmiotu, w drugim — bardzo rozbudowaną grupę orzeczenia (z licznymi okolicznikami, dopełnieniami i przydawkami). Czy są sytuacje, kiedy okoliczniki niebędące zdaniem, równoważnikiem zdania lub wyrażeniem wtrąconym oddzielamy przecinkiem?

Słuchając rówieśników, coraz częściej spotykam się ze skrótami, odważyłbym się nawet powiedzieć neologizmami słowotwórczymi, takimi jak reko (od rekolekcje), alko (od alkohol), melo (od melanż), a także O co cho? (od O co chodzi?) i uku (od ukulele) itd.

Proszę powiedzieć mi czy możemy zaakceptować takie formy dla języka potocznego? Czy to ubogaca język, czy wręcz przeciwnie? Jaki rodzaj gramatyczny przyjmują takie rzeczowniki i jak je odmieniać?

Z poważaniem
Mario Kiliński

Redaktor J. Gorzelik w Dzienniku Zachodnim określił termin Opolszczyzna jako wprowadzony [do polszczyzny] rusycyzm. Wtóruje mu red. M. Smolorz. Według WSO PWN ([49], 13.13): „Przyrostek -izna (-yzna) już dawno tworzył rzeczowniki od przymiotników”. Podobno badania H. Safarewiczowej potwierdzają polskie pochodzenie formantu -szczyzna. Chciałbym zapytać o termin Opolszczyzna: czy nie został on wprowadzony w latach 60. XX w.? Czy terminy takie jak np. Lubelszczyzna były wcześniej obecne w języku? Czy jest to związane z wpływami języka rosyjskiego?
Jan Nowak

Witam,
mam pytanie odnośnie odmiany słowa nuda. W języku polskim jest liczba mnoga – nudów. Czy można zastosować liczbę mnogą w następującym zdaniu: „W pracy nie ma nudów”?
Z góry dziękuję za odpowiedź

Witam serdecznie!
Nie mam dylematu co do tego, że na święta Bożego Narodzenia życzymy Wesołych Świąt etc., ale mam dylemat dotyczący Wielkanocy. Wydawało mi się, że poprawnie jest życzyć Spokojnych, Radosnych etc., ale nie Wesołych Świąt. Tak mnie uczyli Rodzice, a mam już niemal 60 lat i jakoś trudno mi się pogodzić z tym, że coraz więcej osób, a szczególnie dziennikarzy stosuje zwrot Wesołych Świąt Wielkiej Nocy. Mnie to razi i byłbym wdzięczny za poradę.
Pozdrawiam,
Andrzej Kudelski

Witam. Chciałbym prosić o objaśnienie różnic pomiędzy słowami: sztuka, przedstawienie i spektakl w kontekście widowiska teatralnego. Teatry wystawiają (dają premiery) bądź odwołują (w konkretny dzień) sztuki, przedstawienia i spektakle, reżyserzy reżyserują sztuki, przedstawienia i spektakle, a aktorzy graja w sztukach, przedstawieniach i spektaklach. Czy aby na pewno wszystkie te słowa znaczą to samo i czy można używać ich wymiennie w różnych sytuacjach?

Szanowni Państwo,
mam wątpliwości co do zaleceń WSO w przypadku zbiegu cudzysłowu z wielokropkiem. Wydają się całkiem logiczne:

• Kto był na wojnie, ten wie… (cytat urwany)
• Kto był na wojnie, ten wie… (wielokropek występuje w cytacie),

tylko że praktyka jest chyba inna. Choćby tutaj: https://sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/b-wielokropek-b;1526.html (i w wielu miejscach).
Czy zgodnie z WSO nie powinno być: Bo wiesz… zamiast Bo wiesz…?
Z wyrazami szacunku
Czytelnik